Wiadomości - Aktualności
Major Stanisław Berak- Syn Ziemi Stopnicko-Wolickiej (Biogram)
Dodał: Data: 2022-09-14 15:43:46 (czytane: 1057)
Stanisław Berak
1895 – 1979
Syn Ziemi Stopnicko-Wolickiej
Żołnierz - Pedagog - Patriota. Obywatel Europy
---------------
Urodził się 3 grudnia 1895 r. w Wolicy w rodzinie Michała Beraka i Wiktorii z domu Rogozińska, jako drugi z rodzeństwa: Franciszka po mężu Sanecka, Stanisław, Władysław, Leon.
Pobierał nauki w szkole powszechnej i średniej w Wolicy/Stopnicy, Pińczowie i seminarium w Kielcach.
Podczas pierwszej wojny światowej wstąpił w 1915 r. do służby w armii Cesarstwa Rosyjskiego, gdzie ukończył szkołę oficerską w Duszeti (Gruzja) i otrzymał przydział do formacji polskich, z którymi przemierzył wielkie obszary Rosji od Mołdawii po Kaukaz, od Odessy po Kijów.
W grudniu 1917 r. został przeniesiony do I. Korpusu Polskiego i skierowany do Legii Oficerskiej. Tam wykonywał zadania specjalne m.in. na rzecz konsolidacji i niezależności rozproszonych oddziałów polskich wstrząsanych wojną i rewolucją. Wykorzystując sytuację w zrewoltowanych oddziałach rosyjskich brał udział w Krewie, Mińsku i rejonie w potyczkach, wyzwalaniu i formowaniu luźnych oddziałów polskich zmierzających na koncentrację do Bobrujska do I. Korpusu Polskiego, gdzie jako dowódca kompanii etapowej uczestniczył w zarządzaniu i scalaniu dużych i nieuporządkowanych mas wojska, przygotowując oddziały do walki z Niemcami.
Po demobilizacji Korpusu przedostał się do kraju w lipcu 1918. Pod koniec wojny wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej POW.
Po zakończeniu działań wojennych i podleczeniu zdrowia wrócił w strony rodzinne i podjął pracę nauczyciela w szkole powszechnej w Wolicy.
W czerwcu 1919 zgłosił się do odrodzonego Wojska Polskiego, został przyjęty do baonu celnego w Budsławiu.
Wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1918-1921 sprawując funkcję komendanta stacji etapowych i celnych w Mołodeczno, Dzisna, Ignalino, Święciany.
W 1920 uzyskał patent porucznika. Przeniesiony w 1922 r. do Piotrkowa Trybunalskiego pełnił służbę w 25. pułku piechoty przechodząc kolejne szczeble kariery wojskowej w tym kurs oficerski w Chełmie.
W grudniu 1927 został skierowany do służby w Korpusie Ochrony Pogranicza KOP na Wołyniu: Sarny, Dąbrowica, Rafałówka, Rokitno, i na Wileńszczyźnie - Racki Bór.
Pod koniec lat 30. został oddelegowany w stopniu kapitana do pracy w II Oddziale wywiadu wojskowego, Warszawa, Zaolzie, Czerniowce, pojawił się w Berlinie, Paryżu.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 znalazł się w Rumuni, stamtąd poprzez Włochy dotarł do Francji. Tutaj w Coëtquidan wstąpił do I. Dywizji Grenadierów gen. Bronisława Ducha. W czerwcu 1940 r. uczestniczył w walkach nad Kanałem Marna-Ren dowodząc kompanią piechoty i osłaniając odwrót Dywizji. Dostał się do niewoli niemieckiej, w oflagach przebywał pięć lat, Epinal, Wahlstatt, Mährisch-Trübau, Tost, Elsterhorst, Königstein. Przeżył marsz głodowy listopad/grudzień 1944. Został wyzwolony przez Armię Czerwoną w Königstein pod Dreznem 8 maja 1945 r.
Po wyzwoleniu przebywał w zachodnich strefach okupacyjnych w obozach przejściowych DPS dla byłych jeńców, więźniów obozów i robotników przymusowych; we francuskim obozie DPS w La Courtine prowadził nauczanie dla zdemobilizowanych żołnierzy polskich uzupełniających podstawowe wykształcenie dające im szansę na ułożenia życia po wojnie.
W 1946 r. został mianowany na stopień majora przez gen. Bora-Komorowskiego w Londynie.
Po demobilizacji w 1947 r. w trudnych latach powojennych poszukiwał swego miejsca do życia, m.in. prowadził gospodarstwo rolne pod Niceą; planował powrót do kraju.
W 1952 r. polskie władze emigracyjne powierzyły mu kierowanie Liceum Polskim i opiekę nad młodzieżą w Les Ageux i Saint-Jean-les-Deux-Jumeaux we Francji, które wykształciło liczną rzeszę młodych ludzi umożliwiając im osiągnięcie wyższego standardu życia i adaptację w wielu krajach Europy i świata. W roku 1974 zakończył służbę pedagogiczną.
Był uhonorowany wieloma odznaczeniami krajowymi i zagranicznymi m.in. polskim Krzyżem Walecznych, francuskim Croix de Guerre, kościelnym Exsuli Bene de Ecclesia Merito i innymi.
Nie założył rodziny; rodziną była mu Szkoła i młodzież, która darzyła go wielką przyjaźnią i oddaniem.
Zmarł - po ciężkiej chorobie laryngologicznej, której nabawił się w czasie wojny - 25 lutego 1979 r. w Polskim Domu Weterana Maison de Retraite w Lailly-en-Val we Francji, tam też został pochowany.
Dobrze przysłużył się Ojczyźnie.
W sierpniu 2022 r. w klasztorze OO. Sercanów w Kątach Starych w Stopnicy odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci Majora Stanisława Beraka.